Oversættelse mangler
Oversættelse mangler
Oversættelse mangler
Oversættelse mangler
Oversættelse mangler
Oversættelse mangler
Suliaq pillugu atuakkiat
Ilinniaetitsunut ilitsersuut
Vælg sprog: GL

Atuisumik sanagit
Glemt password?

 

Anguniakkat

{{learningObjectiv.description}}

Suliaq tunniunneqarpoq

{{assignment.Index}} {{assignment.Type}}

Oqaaseqaat

Suliassat

{{assignment.Comment}}

Nipimik appissineq
print

Fusionimik nukissiorneq pillugu

JET_Copyright_ESDA.jpg

Fusion isumaqarpoq ”ataasinngortillugit aatsitsineq”. Taamaattumik fusionimik nukissiorneq oqaluuserigaanni isumaqarpoq, atomit marluk ataasinngortillugit aatsinnerini nukissiorneq. Fusion aamma tassaavoq sulineq seqinermi pisoq qaamaneqartitsisoq kissartitsisorlu uagut nunarsuatsinni ullut tamaasa iluarusuutisarput.


Atomimik nukissiornermi periutsit marluk


Naak fusionimik nukissiorneq aamma tassaasoq atomimik nukissiorneq, taava fusionimik nukissiorneq nalinginnaasumik atomimik nukissiornerup nalinginnaasup killormoortoraa. Atomimik nukissiorfimmi nalinginnaasumik atomit avitsinneqartarput, fissionimik taaneqartartoq.

Fusionimik nukissiorfimmi atomit ataasinngortillugit aatsinneqartarput. Tamanna nukissamik piliorpoq, atomit oqinnerusut oqimaanninngorlugit aatsikkaanni. Assersuutigalugu brintit immikkuullarissut marluk heliumip atomianut ataatsimut aatsinneqarsinnaapput. Taamatut sulineq fusionimik taaneqartarpoq tamannalu annertuumik nukissiortarpoq. Ullorissat aamma seqernup nukissaat aamma fusionikkut pisarpoq, tassa nukissaq nunarsuatsinni uumassuseqartitsisoq fusionimik nukissiornerup periarfissaqartilerpaa.

 

Fusionimik nukissiorneq tassaavoq brintimik nukissiorneq

Brintit assigiinngitsuusut marluk, fusionimi atorneqartartut, taaguuteqarput deuterium aamma tritium. Brintip atomia nalinginnaasoq ataasiinnarmik protoneqarpoq. Kisianni deuterium tassaavoq protoni ataaseq aamma neutroni ataaseq. Taamaattumik aamma taaneqartarpoq brinti oqimaanneq. Tritium tassaavoq protoni ataaseq neutronillu marluk. Taamaattumik taaneqartarpoq brint immikkut oqimaannerusoq. Deuterium Nunarsuatsinni pissusissamisoortumik nassaassaavoq imermillu akuiaatigineqarsinnaalluni. Tritium pinngortitami annikitsuinnaq nassaassaavoq.

 

Siunissamut nukissaq


Nunarsuatsinni atugassanngorlugu fusionimik nukissiorneq siunissami nukissami pisariaqartitsinissaq iluarsiiviginiarlugu annertuumik ilisimasassarsiorfiuvoq – kisianni iluarsiissutissaq maani nuarsuarmi atorneqarsinnaasoq suli nassaarineqanngilaq – naak sekundialunni fusionimik nukissiorneq iluatsinnikuugaluartoq. Taamaattumik fusionimik nukissiorfissuup napparneqarnissaanut suli sivisoorujussuussaaq, nukissamik pisariaqartitatsinnik pilersuisinnaasoq. Minnerpaamik suli ukiut 50 ingerlassapput. Teknikikkut ajornartorsiuterpassuit iluarsineqaqqaassapput. Tamakkulu koruuninik milliardinik akeqassallutik.

Fusionimik nukissiorfik iluatsinneqassappat, taava nukissioriaatsit iluaqutissarpassuallit pilersinneqarsinnaapput. Assersuutigalugu lithium 25 gram missaa aamma imeq 215 liiteri atorlugit inuup innaallagiaq inuunini tamakkerlugu atorfissaqartitani pilersissinnaavaa. Igitassanngussaaq herlium 2 kilo taannalu pinngortitamut innaarliisuunani. Helium tassaavoq pullattakkanik tingisinniarlugit nalinginnaasumik pullaataasartoq.

Fusionimik nukissaq nalinginnaasumik innaallagissiornermut atorneqarsinnaavoq. Kisianni kissarnera aamma ungasissumi kiassaateqarfittut atorneqarsinnaalluni, soorlu ullumikkut nukissiorfiit innaallagissiorlutillu kialiortut.

 

Loginerit takusaqarnerorusullutit

Suliassat

  • Toqqagassat amerlasuut

  • Sammisami suliaq

    • 1Sammisami suliaq

       

      Kan fusionsenergi være en af de energiformer, der kan løse verdens energiproblemer i fremtiden? Diskutér fordele og ulemper. I dag får vedvarende energi langt større støtte til forskning og produktion end fusionsenergi. Skal vi bruge flere af pengene på fusionsenergi – eller er det bedre at blive ved med at forske lige så meget i sol og vindenergi, som vi gør i dag?

    • 2Sammisami suliaq

       

      Tag et kort over Norden og placér 2 fusionsværker i hvert land. Hvorfor vælger I netop den placering? Hvad tror I, de personer, der bor lige i nærheden af værket, vil sige til det?

    • 3Sammisami suliaq

       

      Lav en tegning af de to tunge brintatomer og beskriv, hvordan fusionsenergi virker, når disse to fusionerer. Hvorfor kan der ikke laves brintenergi med almindelige brintatomer?

  • Ikinngutigiittut klassi

    • 1Ikinngutigiittut klassi

       

      Undersøg fusionsprocesserne, der forgår i solen. Hvilke andre processer kan I finde? Beskriv en af processerne og send den til jeres venskabsklasse. Har I valgt den samme? Undersøg også, hvad der er den sidste fusionsproces, som er mulig.

    • 2Ikinngutigiittut klassi

       

      Lav en historisk gennemgang af forskningen omkring fusionsenergi fra ca. år 1900 og send den til jeres venskabsklasse. Søg efter forskere fra jeres land, som har bidraget til forskningen, og præsentér dem som en del af gennemgangen.