Fusion isumaqarpoq ”ataasinngortillugit aatsitsineq”. Taamaattumik fusionimik nukissiorneq oqaluuserigaanni isumaqarpoq, atomit marluk ataasinngortillugit aatsinnerini nukissiorneq. Fusion aamma tassaavoq sulineq seqinermi pisoq qaamaneqartitsisoq kissartitsisorlu uagut nunarsuatsinni ullut tamaasa iluarusuutisarput.
Atomimik nukissiornermi periutsit marluk
Naak fusionimik nukissiorneq aamma tassaasoq atomimik nukissiorneq, taava fusionimik nukissiorneq nalinginnaasumik atomimik nukissiornerup nalinginnaasup killormoortoraa. Atomimik nukissiorfimmi nalinginnaasumik atomit avitsinneqartarput, fissionimik taaneqartartoq.
Fusionimik nukissiorfimmi atomit ataasinngortillugit aatsinneqartarput. Tamanna nukissamik piliorpoq, atomit oqinnerusut oqimaanninngorlugit aatsikkaanni. Assersuutigalugu brintit immikkuullarissut marluk heliumip atomianut ataatsimut aatsinneqarsinnaapput. Taamatut sulineq fusionimik taaneqartarpoq tamannalu annertuumik nukissiortarpoq. Ullorissat aamma seqernup nukissaat aamma fusionikkut pisarpoq, tassa nukissaq nunarsuatsinni uumassuseqartitsisoq fusionimik nukissiornerup periarfissaqartilerpaa.
Fusionimik nukissiorneq tassaavoq brintimik nukissiorneq
Brintit assigiinngitsuusut marluk, fusionimi atorneqartartut, taaguuteqarput deuterium aamma tritium. Brintip atomia nalinginnaasoq ataasiinnarmik protoneqarpoq. Kisianni deuterium tassaavoq protoni ataaseq aamma neutroni ataaseq. Taamaattumik aamma taaneqartarpoq brinti oqimaanneq. Tritium tassaavoq protoni ataaseq neutronillu marluk. Taamaattumik taaneqartarpoq brint immikkut oqimaannerusoq. Deuterium Nunarsuatsinni pissusissamisoortumik nassaassaavoq imermillu akuiaatigineqarsinnaalluni. Tritium pinngortitami annikitsuinnaq nassaassaavoq.
Siunissamut nukissaq
Nunarsuatsinni atugassanngorlugu fusionimik nukissiorneq siunissami nukissami pisariaqartitsinissaq iluarsiiviginiarlugu annertuumik ilisimasassarsiorfiuvoq – kisianni iluarsiissutissaq maani nuarsuarmi atorneqarsinnaasoq suli nassaarineqanngilaq – naak sekundialunni fusionimik nukissiorneq iluatsinnikuugaluartoq. Taamaattumik fusionimik nukissiorfissuup napparneqarnissaanut suli sivisoorujussuussaaq, nukissamik pisariaqartitatsinnik pilersuisinnaasoq. Minnerpaamik suli ukiut 50 ingerlassapput. Teknikikkut ajornartorsiuterpassuit iluarsineqaqqaassapput. Tamakkulu koruuninik milliardinik akeqassallutik.
Fusionimik nukissiorfik iluatsinneqassappat, taava nukissioriaatsit iluaqutissarpassuallit pilersinneqarsinnaapput. Assersuutigalugu lithium 25 gram missaa aamma imeq 215 liiteri atorlugit inuup innaallagiaq inuunini tamakkerlugu atorfissaqartitani pilersissinnaavaa. Igitassanngussaaq herlium 2 kilo taannalu pinngortitamut innaarliisuunani. Helium tassaavoq pullattakkanik tingisinniarlugit nalinginnaasumik pullaataasartoq.
Fusionimik nukissaq nalinginnaasumik innaallagissiornermut atorneqarsinnaavoq. Kisianni kissarnera aamma ungasissumi kiassaateqarfittut atorneqarsinnaalluni, soorlu ullumikkut nukissiorfiit innaallagissiorlutillu kialiortut.